Kto zna gołębie, może o nich wiele powiedzieć bardzo , bardzodużo…
Kto ich niezna wiele traci są to bowiem ptaki oszczególne ciekawych cechach .
Związane z człowiekiem od najdawniejszych czasów symbolizowały zawsze dobro , łagodność , pokój…
Dziś nie maja takiej popularności jak na nią zasługują. Bo nie wiele o nich wiemy.
Przybliżmy historię gołębia pocztowego:
Gołąb pocztowy jest to krzyżówka Mewek i Angielskiego kariera . Gołębie te szczególną uwagę zwróciły podczas I i II wojny światowej wiele z nich dostało ordery za pomoc w walce w dzisiejszych czasach gołębie pocztowe służą do spółzawodnictwa największą tego typu organizacją jest
PZHGP Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowychszczegóły o owej organizacji możesz znaleźć na stronie internetowej www.pzhgp.pl .
Najlepsze gołębie pocztowe wywodzą Się z Belgi gołębie rasy belgijskiej mają charakterystyczną Zółtopomarańczową soczewkę .
Gołębie tej rasy są bardzo płodne , doskonale wysiadująjaja i wychowują młode.
Wzorzec tej rasy został przez Międzynarodową Federację Hodowców Gołębi.
_____________________________________________
Rozwój młodych gołębi
Część 1. - "Lotowanie jest srebrem lecz hodowla złotem" - mówiąc prościej jest to budowanie przyszłości.
Wagę tej formuły corocznie doświadcza wielu hodowców. Jest ona też wielokrotnie przytaczana w literaturze poświęconej lotowaniu gołębi i to nie bez powodu. Znanych jest wiele przypadków pośród mistrzowskich hodowli, kiedy to z różnych przyczyn zaniedbano uzyskanie w jednym sezonie przychówki lub pozbywano się go poprzez sprzedaż. Skutki takiego postępowanie miały bardzo negatywny wpływ na pozycję gołębnika i wyniki lotowe w przyszłości.
Dla przykładu przytoczę tu słowa znanych hodowców jak Gijs Peters czy Henk van Limpt
„Szczególną uwagę poświęcam zespołowi lotowemu. Jest to podstawowy fundament budowy mej kolonii na przyszłość. Solidną podstawę tego czerpię z gołębnika rozpłodowego. Jestem pewny, że gołębie moje są wysokiej jakości oraz posiadają psychikę pozwalającą kształtować czołowe gołębie do zwycięskich lotów i przyszłego rozpłodu w myśl zasady.” Ze zwycięzcami lotów dzisiaj buduję gołębnik zarodowy dla zwycięskich lotów jutra.
Analiza list konkursowych wskazuje na wyraźny trend do obniżenia poziomu wieku gołębi „lotników asów”. Biorąc pod uwagę lata 70-te i aktualną sytuację, to w chwili obecnej możemy znaleźć coraz mniej czołowych gołębi w wieku powyżej 5 lat. Szczególnie dotyczy to lotów na krótkie i średnie dystanse. Sytuacja ta dotyczy nie tylko współzawodnictwa w Polsce, podobnie jest we wszystkich liczących się w tym sporcie krajach jak Holandia, Belgia czy Niemcy.
Stosowanie nowoczesnych metod lotowania gołębiami młodymi, lotowanie metodami wdowieństwa wymuszają na hodowcy wychów młodych w okresie zimowym lub wczesną wiosną. Takie postępowanie narusza normalny cykl życia gołębi i wymaga zrozumienia mechanizmów decydujących o zapłodnieniu oraz prawidłowym rozwoju młodego gołębia.
Nazwa choroby w j. polskim - Salmonelloza , Paratyfus gołębi.
Nazwa choroby w j. angielskim - Salmonellosis , Paratyphus.
Nazwa choroby w j. niemieckim - Salmonellose , Paratyphus.
Przyczyna choroby gołębi : salmonella typhimurium typ Kopenhaga.
Obraz kliniczny
Ze względu na charakter choroby jej obraz kliniczny może być bardzo zróżnicowany i nie zawsze jest wzrokowo wykrywalny. Bazując na aktualnych doświadczeniach niektóre charakterystyczne symptomy choroby możemy zauważyć i z wielką powagą należy je brać jako wskaźnik zdrowia naszych gołębi a mianowicie:
Upierzenie - gołębie pierzą się bardzo źle i często stare upierzenie utrzymuje się przez nienaturalnie bardzo długi okres.
Kał - analizując kał w niektórych przypadkach można zauważyć jego nienaturalną postać. Pojawia się ona w formie krwistych poskręcanych wałków zwanych potocznie "rura pinions" W efekcie tego rzadko kiedy gołębie uzyskują dobre rezultaty w lotach. Ocena mikroskopowa - bakteriologiczna kału w bardzo krótkim czasie pozwala ocenić rodzaj choroby lecz w niektórych przypadkach jednoznaczne stwierdzenie istnienia salmonelli jest bardzo trudne i nieraz trzeba paru tygodni aby dostrzec niebezpieczne bakterie.
kał chorego gołębia
kał chorego gołębia
kał zdrowego gołębia
"Nosiciele" - często wyniki badań kału gołębi wykazują wynik ujemny na obecność salmonelli lecz analiza ich zachowań wskazuje, że one są zakażone ! mówi się wtedy o gołębiach "nosicielach". Ogólne ich zachowanie nie odróżnia ich od zdrowych osobników lecz one na pewno noszą w sobie niebezpieczne dla innych bakterie. Ten rodzaj ptaków stanowi realną groźbą dla eksplozji epidemii w gołębniku. Gołębie nosiciele choroby powinny bezwzględnie być eliminowani. W zainfekowanych salmonellozą gołębnikach często zauważa się dużą ilość jaj niezapłodnionych oraz duży poziom padniętych gołębi w całym ich cyklu rozwoju.
Bardzo duże ryzyko inwazji salmonelli istnieje w czasie rozpłodu, jesiennego pierzenia oraz zimowego spoczynku kiedy to przy dużej wilgotności powietrza i dodatnich temperaturach często możemy doświadczyć wybuchu epidemii. Są to okresy życia gołębi o dużej podatności na różnego rodzaju infekcje bakteryjne.
Objawy kliniczne wyraźne do rozpoznania
Zwieszone lub porażone skrzydła , bezwład nóg oraz duże kłopoty z lataniem .Czasami można zauważyć , że chory osobnik ma duże trudności aby wzlecieć z podłogi na siodełko lub półkę celi gniazdowej.
Lot chorego gołębia jest nieprosto liniowy.
Widać wyraźne zgrubienia na skrzydłach lub stawach nóg (w pierwszej fazie choroby następuje obrzęk i podwyższenie temperatury obolałego miejsca ).
Wodnista biegunka , kał koloru zielonkawego w wodnistej otoczce.
Mocny skręt szyją zwany potoczne "paraliż szyi". Czasami wyraźny bezwład szyi w wyniku czego chore ptaki nie potrafią utrzymać głowy w normalnej pozycji.
Objawy kliniczne wewnętrzne
Przy agresywnym przebiegu salmonellozy nie zawsze jesteśmy w stanie ocenić skutki jakie choroba wyrządziła w organizmie gołębia oraz w systemie nerwowym.
Często zostają uszkodzone istotne organy wewnętrzne organizmu jak nerki , jajniki lub jądra. Nieraz doznajemy przypadki , że w naszych gołębnikach nie możemy dochować się potomstwa. W przeważającej mierze jest to wynik uszkodzenia narządów rozrodczych.
Uszkodzenie głównych organów wewnętrznych prowadzi często do trudności z przyswajaniem pokarmu , braku apetytu , chudnięciem a w konsekwencji do padnięcia gołębia.
Po stwierdzeniu salmonellozy oraz w przypadkach jej podejrzenia chore osobniki należy konieczne poddać kuracji leczniczej . Choroba ta przyczynia się do powstania wielu strat w zainfekowanych gołębnikach i może utrzymywać się latami w różnym stopniu jej nasilenia . Czasami po zaleczeniu przycicha lecz przy napotkaniu sprzyjających warunkach zewnętrznych oraz znacznym osłabieniu organizmu gołębi może ponownie inwazyjne wybuchnąć. W zależności od cyklu życia ptaka oraz stwierdzonych objawów klinicznych firma PANTEX zaleca różne podejścia.
Przy wyraźnych objawach stawowych jak obwisłe skrzydła , guzy na skrzydłach , nogach istnieje możliwość zatrzymania tego procesu . Chorym gołębiom należy podawać przez okres 14 do 18 kolejnych dni preparat Pantrim lub Parastop (lub Salmonella - Tab ).
W okresie zimowym spożycie przez gołębia wody znacznie spada i dla efektywnego podania preparatów proponuje się dodawanie ich do karmy 1 x dziennie przez 14 do 18 kolejnych dni. Podstawowa dawka preparatów PANTEX dla 40 gołębi to : Pantrim : 1 saszetka dla 40 gołębi,
Parastop: 2 ml dla 40 gołębi (przestrzegaj dokładnie ilości zalecanej dawki).
W celu prawidłowego rozprowadzenie preparatów w karmie przed ich dodaniem proponuje się karmę zwilżyć niewielka ilością miodu lub jogurtu.
Dla wzmocnienia organizmu w czasie kuracji co trzeci dzień należy podawać Elektrolit i Multiwitaminę w płynie ( przez dwa kolejne dni ) oraz po zakończonej kuracji przez 3 kolejne dni PAMIĘTAJ - salmonelloza jest chorobą inwazyjną - przeprowadzaj kurację dla wszystkich gołębi w tym samym czasie.
W gołębnikach w których stwierdzono w przeszłości przypadki salmonellozy należy przeprowadzać corocznie kurację zapobiegawczą oraz gruntowną dezynfekcję gołębnika. Sprzyjającym okresem na jej przeprowadzenie jest zakończenie jesiennego pierzenia. Pamiętaj hodowco !, że coroczne szczepienie przeciwko salmonelli nie gwarantuje całkowitego zabezpieczenia przeciwko tej chorobie. Szczepienie gołębi chorych może przyśpieszyć ich padnięcie. Henk van Limpt - de Prut, Jan van Limpt
_________________________________________________
MYKOPLAZMA
Wprowadzenie Mykoplazmoza – choroba dróg oddechowych. W wielu publikacjach często określana jest jako chroniczna postać kataru. Zazwyczaj występuje z ornitozą, trichomonadazą, herpeswirusem. Jest chorobą bardzo dobrze rozpoznaną w środowisku człowieka oraz w hodowli drobiu i zwierząt dla celów spożywczych. Poprzez pośrednie lub bezpośrednie oddziaływanie na organizm gołębia wywiera znaczący wpływ na rozwój hodowli oraz wyniki lotowe. W fazie rozwoju choroby braku jednoznacznych do wykrycia jej symptomów. Introduction Mykopazma – air passages disease. In many publications determined as chronic catarrh. Usually exist with ornithosis, trichomonasis and herpesvirus. It is very well recognized in human environment, as well as fowl and animal farming for consumption purposes. Through direct and indirect influence on pigeon’s organism mycoplasma influences pigeon breeding and flight results significantly. During the disease development there are no unequivocal symptoms to detect it
Część 1. Wprowadzenie do genetyki – prawa dziedziczenia.
Wprowadzenie,
Genetyka, jej prawa to obszar nauki ciągle odkrywany. W badaniach nad genetyką stosuje się wyrafinowane metody matematyki wyższej, biochemii molekularnej, mikroskopii itp.. Stosowane słownictwo jest skomplikowane, trudne a wręcz niemożliwe do zrozumienia dla przeciętnego hodowcy. Postaram się w bardzo prosty, obrazowy sposób przedstawić genetykę przyjazną dla potrzeb przeciętnego hodowcy hobbysty. Chcę przybliżyć hodowcom strukturalne, logiczne podejście do hodowli i celów hodowli.
Plan publikacji
-Wprowadzenie do podstawowych pojęć występujących w genetyce
-Charakterystyczne cechy przekazu
-Znaczenie obserwacji i spostrzegania istotnych cech dziedziczenia
-Zmienność-zróżnicowanie naszych głębi. Wpływ dziedziczenia i środowiska na kształtowanie naszej hodowli.
-Defekty dziedziczenia oraz wady i choroby dziedziczne.
-Strukturalne podejście hodowcy jako metoda ograniczenia ryzyka w hodowli
Powrócę do wątku zrozumienia „genetyki”. Istnieje podobieństwo rodziców i potomków a także podobieństwo występuje między krewnymi, podobieństwo do wujów, ciotek czy kuzynów. Zjawisko te dało podstawę do stworzenia i wykorzystywania w praktyce teorii dziedziczenia.Podstawą tej teorii jest niezaprzeczalny fakt, że
istnieje zdolność przekazywania na drodze biologicznej cech rodziców na potomków.
W hodowli zwierząt zostało to wykorzystane do celów selekcyjnych. Stosuje się przy tym bardzo prostą zasadę
„ lepszy rodzi zawsze lepszego „
Do reprodukcji kolejnego pokolenia wybiera się rodziców odznaczających się najlepiej wyrażonymi cechami określonymi przez hodowcę. Ta świadoma działalność selekcyjna w wielu przypadkach okazuje się w swych skutkach nadzwyczaj owocna. Postaram się szerzej wyjaśnić to przy omawianiu metod hodowlanych.
Spróbujmy zadać sobie pytanie. Czy potrzeba być naukowcem, specjalistą od genetyki, aby na poziomie hobby poruszać się w tym obszarze? Czy aby wszystko powinniśmy wiedzieć?
W wielu przypadkach naszego sportu selekcja jako jeden z obszarów genetyki, prowadzona jest z woli samego hodowcy oraz dokonywana jest w sposób naturalny w czasie lotów. To w czasie lotów często osobniki słabe giną, nie powracają do macierzystego gołębnika lub nie osiągają wymaganej ilości konkursów w ustalonym przez hodowcę okresie np. w ciągu dwóch lat.
Krótkie wprowadzenie do podstawowych pojęć określających prawa dziedziczenia.
Informacja genetyczna. Określa się ją jako mechanizmy za pomocąktórych narzucany jest potomkowi określony plan rozwoju prowadzący w efekcie końcowym do wykształtowania organizmu najbardziej podobnego do jednego z swoich rodziców.Mówiąc prościej, rodzice wyposażają swego potomka w pewna sumę informacji, które sterują rozwojem i reakcjami organizmu nowego potomka..
Komórka stanowi podstawową jednostkę struktury istoty żywej. Każda komórka ciała naszych gołębi ( z wyjątkiem komórek rozrodczych) ma po 31 par chromosomów.(Niektóre publikacje podają 40 par chromosomów) Chromosomy jak również geny występują w komórkach parami. W gruczołach płciowych dojrzałych gołębi odbywają się szczególnego rodzaju podziały, w wyniku, których powstają komórki płciowe. Komórki żeńskiej (jaja) i komórki męskiej (plemnika) znajdującego się w spermie. Jedynie w komórkach płciowych(rozrodczych) chromosomy występują pojedynczo jako zaczątek nowej pary.
Podział chromosomów do komórek rozrodczych jako zaczątek nowego życia jest losowy.
Sprawiedliwie, w każdej z tych par jeden chromoson pochodzi od ojca, drugi od matki naszego gołębia.
W czasie podziału i zapłodnienia komórki chromosomy można oglądać pod mikroskopem elektronowym. Wówczas widać je jak są podzielone na dwie połówki połączone włóknami wrzeciona podziałowego. Wyglądem czasami przypominają literę XlubY. Dla wielu gatunków na postawie wielkości chromosomów, ich kształtu, charakterystycznych cech rozpoznawczych opracowano obraz chromosomowy, mapę chromosomów. Tak obrazowo przedstawione informacje pozwalają na bardzo wnikliwe poznanie cech dla danego gatunku. W każdym chromosomie znajdują się cząsteczki DNA.
Co on oznacza?. ,DNA – jest charakterem substancji dziedzicznej. Wyjaśniając obrazowo to cząsteczka tej substancji, stanowi ogromnej długości nić, która w połączeniu z drugą cząsteczką tworzy podwójnie skręconą spiralną formę o charakterze biegunowym. Każda cząsteczka DNA składa się z kolejno czterech rodzajów jednostek (nukleotydów). Wzajemna wobec siebie kolejność ich ułożenia stanowi zapis informacji genetycznej, którego cząsteczki nazywane są genami.W wielkim uproszczeniu można powiedzieć, żejeden gen to zapis informacji odpowiedzialny za sterowanie, syntezę i budowę komórki
Płeć gołębiokreślona jest chromosomami typu XlubY. Odwrotnie, niż u ludzi gołąb samiec posiada dwa chromosony (X,X). Samica ze względu na swój jeden pusty chromoson Y ( X,Y), oddziaływuje inaczej na swego potomka. Może ona przekazywać chromoson X tylko na syna, nie na córkę. Posiada też inne specyficzne cechy określone przez swoją płeć. Cechy te odpowiedzialne są za rozpoczęcie budowy jajka, zawartość substancji odżywczych, jego ukrwienie, jego rozwój, a w ostateczności za zdrowie przyszłego potomka.
Jak praktycznie można wyjaśnić i wytłumaczyć oddziaływanie genów oraz prawa dziedziczenia na naszą hodowlę?.
Gameta jest to komórka posiadająca tylko jeden chromosom płciowy męski lub żeński. W czasie zapłodnienia podstawową formą, która określa przekaz genetyczny jest Zygota - komórka, która powstała z zespolenia się dwóch gamet w procesie zapłodnienia .Mówiąc prościej jest to zaczątek nowego organizmu potomka. Przekazywane charakterystyki dziedziczenia określone są przez poszczególne pary genów. Podzielone są one na grupy jakościowe oraz wydajnościowe.W przypadku, kiedy podczas zapłodnienia obie gamety wnoszą taki sam gen danej cechy to powstaje
Homozygota – komórka, która zawiera dwa jednakowe geny np. czerwony kolor upierzenie od ojca i czerwony kolor upierzenie od matki.
W przypadku,kiedy podczas zapłodnienia obie gamety wnoszą różniące się od siebie geny to powstaje
Heterozygota- komórka, która zawiera dwa różne geny np. czerwony kolor upierzenia od ojca i kolor czarny lub niebieski upierzenie od matki lub odwrotnie.
Dominowanie – jest to zjawisko dziedziczenia,które jakoby maskuje lub zakrywa jeden gen przez drugi ( przeciwstawność). Mówiąc prościej, potomkowie – mieszańcy pokolenia pierwszego F1 są podobni określoną cechą tylko do jednego z rodziców pomimo niezaprzeczalnego faktu, że odziedziczyli geny tej cechy od obydwu rodziców.
Recesywność- jest to zjawisko dziedziczenia, które określa gen zamaskowany, ustępujący w stosunku do genu dominującego.
Wszystkie cechy oraz charakterystyki dziedziczenia mają bardzo ścisłą zależność pomiędzy dominowaniem a recesywnością.
Wyraźne znaczniki tej zależności często wykorzystujmy do prowadzenia selekcji hodowli gołębi. W historii naszego sportu można znaleźć wiele dowodów praktycznego wykorzystywania dominowania i recesywności w uszlachetnianiu hodowli gołębi.
Jako klasyczny tego przykład może posłużyć stworzenie rasy gołębie Meuemans (recesywny, czerwony kolor upierzenia). Inny przykład wykorzystania w/w zasady to „ Simply Red „ .Gołąb, super lotnik pochodzący z hodowliKlessensde Lepper z Eidhoven został odtworzony do prostej linii przodków tj. podstawowej pary „Meuemans”( Oude van Den Bosch 26/67xBlauve Janssen Daivin23/66 ) w wyniku logicznych kojarzeń gołębi rasy Meuemans z linii Kadet i Prins
Zasadę dominowania lub recesywności praktycznie można wykorzystać w określaniu płci młodych gołębi lub ocenie czystości genetycznej rodziców. Wykorzystuje się tu znany fakt, że kolor upierzenia jako cecha dziedziczna nierozłącznie związany jest z parą chromosomów odpowiedzialnych za płeć.
Każdy żywy organizm składa się z bardzo wielu charakterystycznych cech przekazu genetycznego. Nie wszystkie cechy są wyraziste i jednoznacznie określone. Jedne z cech połączone są z płcią gołębia i łatwiej je rozpoznać inne znów mogą występować jako cechy sprzężone, występować samodzielnie lub występują wzajemnie połączone. Na poziomie naszego hobby to hodowca powinien przeanalizować i wybrać te cechy, które według niego są istotne do uszlachetniania jego hodowli.
Aby uzyskać minimum potrzebnych informacji należy być dobrym obserwatorem
Zestawienie współzależności niektórych dominujących i recesywnych cech przekazu genetycznego
qDla koloru oka cechą bazową jest kolor oka gołębia skalnego (żółty - czerwony jak flaga Belgii ),cechą dominującą jest kolor żółty a cechą recesywną białe oko. W praktyce przestrzega się zasady, że nigdy nie łączy się razem gołębi o białym ( szklanym) oku. Zasada ta nie dotyczy gołębi czystej krwi Janssen.
qDla koloru upierzenia cechą bazową jest kolor niebieski ( kolor upierzenia gołębia skalnego),cechą dominującą jest kolor czarny upierzenia a cechą recesywną kolor czekoladowy upierzenia
qDla charakterystyki znaków szczególnych upierzenia cechą bazową są dwa pasy na skrzydle, cechą dominującą jest nakrapiany,a cechą recesywną „ marmurkowy czy rozszczepiony”
Prawidłowe zrozumienie wzajemnej relacji między cechami dominującymi a cechami recesywnymi staje się istotnym kluczem do logicznego sterowania selekcją
Dziedziczenie cech sprzężonych lub wzajemnie połączonych charakterystyk
Drugie prawo Mendla określa niezależność w dziedziczeniu cech. Podczas szczegółowych obserwacji naszych gołębi może ono wywołać wiele wątpliwości, co do jego słuszności. Ale czy rzeczywiście?
Biorąc jednak pod uwagę fakt, że tylko chromosomy biorą udział w podziale, a geny stanowią jakoby ich pakiety przekazu dziedziczenia tonie mogą ulegać niezależnej segregacji i będą wraz ze swoim nosicielem przechodzić do jednej komórki płciowej.Wzajemne oddziaływanie tych cech w języku angielskim określa się jako zjawisko „linked charakterystics”.
Popatrzmy praktycznie na nasze podwórko. Przyjrzyjmy się osobiście znanym nam hodowcom, którzy osiągnęli utwierdzony mistrzowski poziom. Przeważnie są to hodowcy od kilku pokoleń wnikliwie obserwujący swoje gołębie. W rozmowach z nimi można wywnioskować, że pewne cechy dziedziczenia są bardzo charakterystyczne i czasami występują jednocześnie. Często w praktyce określa się je jako zbiór istotnych cech dobrego lotnika np. dobrze leży w rękach- jest wyważony, ma elastyczne skrzydło, ma mocny szkielet, jest szeroki w klatce piersiowej, jest lekki itp. Cechy te różnią się znacznie u gołębi z predyspozycją na krótkie (sprint) czy długie loty.
Inny interesujący przykład dziedziczenia cech to znak oka..
W wielu katalogach czy publikacjach podkreśla się znaczenie znaków oka jako wyznacznika jakości gołębi. Ale czy wskaźnikiem tym możemy oceniać wartość wszystkich gołębi?
W historii hodowli gołębi pocztowych opublikowano wiele teorii oka, jego wpływu na wartość lotową i hodowlaną. Przytoczę tu słynną i modną w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych teorię Bishopa ( wpływu koloru oka). Niejednokrotnie jesteśmy świadkami scen z kaset wideo lub z corocznych wystaw gołębi, na których to widać specyficzny rytuał. Wielu hodowców za pomocą lupy usiłuje w oku gołębia dostrzec coś interesującego. Przytoczę sobie też inne pochodzące od mistrzów, znanych hodowców opinie w temacie znaku oka. Hodowcy ci nie zawsze niejednoznaczne wypowiadających swoje zdanie, co do tego wyznacznika, podkreślając, że gołębie muszą latać bez względu na oko.
Analizując jednak dokładniej ich wypowiedzi to możemy wywnioskować, że lubią na przykład gołębie z małą źrenicą oka lub z wyraźnym soczystym jego ubarwieniem. Niejednokrotnie używają obrazowych określeń np.” cenię gołębie o inteligentnym spojrzeniem”. Nie tolerują łączenia razem gołębi o szklanym oku.
Wielu hodowców przy budowie własnych rodzin, linii, szczepów gołębi stosuje z powodzeniem zasadę, że
„każda rodzina gołębi posiada swoje charakterystyczne wyznaczniki, znaki szczególne.”
Aby podkreślić znaczenie obserwacji i spostrzegania istotnych cech w uszlachetnianiu naszej hodowli, pozwolę sobie na opisanie pewnej formy klasyfikacji dotyczącej „szczególnych znaków oka”.
Na wstępie moich rozważań przedstawiam przykładowe zdjęcia z katalogu „G.Petersa „ Olieman”, hodowcy z Holandii ( super mistrzowska hodowla), który posiada wiele wspaniałych i znanych na całym świecie linii gołębi. Dla potwierdzenia tego przytoczę tu linię „ Olieman „linię „ 073 „.czy „019”
Udowodnione jest, że gołębie G. Perersa dziedzicznie przekazują wiele cech istotnych w naszym sporcie. Wyznacznikiem tych cech są wyniki lotowe, jakość upierzenia oraz piękna budowa.
Zawsze one wyróżniają się pośród innych gołębi. Były, są i na pewno będą one uczestnikami Światowych Olimpiad. Potomkowie przytoczonych linii zdobyli i zdobywają czołowe, prestiżowe nagrody w lotowym współzawodnictwie na całym świecie ( także w Polsce). Jest ważne, że te istotne cechy są dominujące i są przekazywane na wiele pokoleń. Są to linie gołębi sprawdzonych przez wielu hodowców.
Oczy super gołębi„ Last son 019„ „King „” 073” . Zdjęcia z katalogu
Uwaga !
Przytoczony poniżej sposób podejścia do oceny znaku oka jako wyznacznika jakości gołębi należy traktować tylko jako przykład. Jako jedno z narzędzi strukturalnego podejścia pomagającego hodowcy w obserwacji znaków szczególnych.
Powiązanie znaków oka z charakterystyką lotności i wartością hodowlana gołębi.
Wszystkie cechy i charakterystyki naszych gołębi przekazywane są dziedzicznie. Oczywistą prawdą też jest, że poziom ich ukształtowania często zależy od środowiska i uwarunkowany jest środowiskiem, w jakim żyją nasze gołębie. Często poprzez nieprawidłowe obchodzenie się z naszymi gołębiami (np. z woliery) możemy znacznie go osłabić np. ich witalność. Oczywistym jest też fakt, że istotne dla nas cechy występują jako cechy dominującej lub recesywne -ukryte.
To od nas hodowców zależy czy potrafimy je odnaleźć.
Skomplikowane zależności, wzajemne powiązania między dziedziczonymi cechami prawdopodobnie łatwiej można zauważyć w hodowli prowadzonej w czystości genetycznej. Jako istotny, często wymieniany wskaźnik dziedziczenia: podam kształt i budowa skrzydła , jakości upierzenia. Istnieje w tym obszarze dobrze ugruntowana „teoria skrzydła” na której zbudowano wiele „mistrzowskich gołębników „ Zasady teorii skrzydła opiszę w innej publikacji.
Jako dobry przykład jednoznacznie określonych cech dziedziczenia jest nerwowość naszych gołębi. Znamy z praktyki negatywny wpływ nerwowych gołębi na dyscyplinę w gołębniku i wyniki lotowe całego gołębnika. Niejednokrotnie życzymy sobie gołębi spokojnych ale walecznych o swoje terytorium. Często cechy te wykorzystuje się w budowie „gołębnika lotowego” opartego o metody lotowania wdowieństwem. Wielu hodowców stosuje zasadę w selekcji opartej o „ eliminację gołębi nerwowych i nieskoordynowanych „ w myśl zasady
W historii naszego sportu znamy wiele przykładów hodowców - hobbystów, którzy będąc wnikliwymi obserwatorami swoich gołębi, potrafili znaleźć proste zależność pomiędzy dziedziczeniem cech istotnych dla hodowli a dziedziczeniem cech odpowiedzialnych za sprawność lotową.
Niejednokrotnie można usłyszeć „ nie bez kozery „opinie hodowców o gołębiach, potencjalnych rozpłodowcach, super gołębiach, że:
„As, który nie przekazuje swoich wybitnych cech następcy ( dla potomka)
jest złamanego grosza wart”
Często taki „As” jest kombinacją łączenia w krzyżówce rodziców, którzy wnoszą dla przyszłego potomka wiele odmiennych w przekazie cech dziedziczenia. W takich przypadkach jedyna z realnych dróg uzyskania jakościowo dobrego potomstwa jest analiza i testowanie potencjalnych możliwości jego córek. Przykład takiego podejścia opisano w testach krzyżowych.
Zmienność naszych głębi. Wpływ dziedziczenia i środowiska na kształtowanie naszej hodowli.
Wiemy z życia, że nie ma dwóch takich samych ludzi, nie ma też dwóch identycznych zwierząt ( chyba, że klony!!). Zasada ta dotyczy także gołębi. Jedną z lepszych okazji utwierdzenia nas w tej tezie, jest wkładanie gołębi na loty. Mamy wtedy okazję oglądać i oceniać gołębie innych hodowców. Obserwacje te utwierdzą nas w przekonaniu, że u innych hodowców też one się różnią. Czasami różnice pomiędzy nimi są mniejsze lub większe i w dużej mierze zależy od hodowcy( selekcji). Popatrzmy też na listy konkursowe przed i po sezonie lotowym. Na tak duże ilości spisanych do lotu gołębi ile z nich zasługuje na miano „gołębi asów„ ?
Zanim zastanowimy się nad przyczynami, które decydują o różnorodności naszych gołębi chce podkreślić, że „zmienności” nie należy łączyć z czymś negatywnym. W znaczeniu pozytywnym jest to obszar do ciągłego udoskonalania.
Wielokrotnie zadajemy sobie pytanie, w jakim stopniu obserwowana różnorodność naszych gołębi w gołębniku zależy od dziedziczenia,a w jakim stopniu od środowiska w którym się znajdują. Mówiąc prościej zawsze interesują nas przyczyny.
Jednym ze źródeł zmienności naszych gołębi jest dziedziczenie. Dla potwierdzenia tego, powróćmy ponownie do praw genetyki. Podział chromosomów na gametozy i cały skomplikowany proces zapłodnienia stwarza tak olbrzymie możliwości powstania różnych genotypów, że nie ma możliwości powstania dwóch identycznych potomków. ( chyba ,że przez klonowanie !). Zmienność może być czasem genetycznie minimalizowana przez super gołębie- super dominanty. Są to gołębie, które swoje dominujące cechy dziedziczne przekazują bardzo silnie na potomków przez wiele generacji i często bez względu na środowisko, w jakim są kształtowane np. Jonge Ariest ( Houben), legendary 05 czy 019 ( Janssen).
Inne źródło zmienności, wynika ze środowiska. Otoczenie wokoło życia naszych gołębi decyduje o ich zmienności. okres wychowu młodych, kształtowanie ich poziomu zdrowotnego, nabieranie odporności na choroby, stosowanie programów zdrowotnych opartych na antybiotykach, stosowanie intensywnych metod lotowania, stresy itp. W okresach tych znacznie wpływamy na rozwój i kształtowanie cech dziedzicznych, często popełniane są przez hodowców błędy związane z prowadzaniem hodowli ,przez nadmierne stosowanie chemii. Wiemy także z doświadczenia, że aktualnie nie można osiągnąć zakładanego sukcesu bez stosowania wspomagających lub osłonowych środków farmakologicznych.Negatywną stroną takiego działania jest fakt, że nie znamy granicy, której i kiedy nie można jej przekroczyć.
Niejednakowa reakcja naszych gołębi na czynniki zewnętrzne powoduje, że optymalne warunki w gołębniku dla jednego gołębia mogą okazać się dla innego gołębia o innym genotypie wręcz niekorzystne. Wiele mamy dowodów na to, że wielokrotnie nie możemy uzyskać przewidywanych wyników od świeżo pozyskanych gołębi z innych mistrzowskich hodowli. Dopiero ich druga generacja spełnia nasze oczekiwania.
Często potrafimy wyraźnie określić różnice pomiędzy gołębiami związane z efektywnym wykorzystaniem składników pokarmowych. Niejednokrotnie wspomagamy nasze gołębie preparatami,które poprawiają spalanie tłuszczów, polepszają ich sprawność lotową czy regeneracje mięśni po wyczerpującym locie.Biorąc do ręki wiele naszych gołębi potrafimy ocenić znaczne różnice pomiędzy mini. Niektóre z nich mają tendencję do zapasania się, inne znów nie potrzebują zbyt wiele i zaraz po kilku porcjach pobranego pokarmu oddalają się na swoja półkę .Możemy zauważyć, że cechy te uwidaczniają się w całych rodzinach gołębi, są dziedziczone. Wiele ośrodków prowadzi badania nad wyjaśnieniem różnic związanych z wydolnością lotową a uwarunkowaniami genetycznymi. Badania takie są prowadzone także w Polsce np. przez Dr inż. Andrzej Dybus z Katedry Genetyki Wydziału Biotechnologii i Hodowli Zwierząt Akademii Rolniczej
Defekty dziedziczenia ,wady i choroby dziedziczne.
W przypadku, kiedy w komórce rozrodczej przyszłego gołębia jakiś gen jest dziedzicznie uszkodzony lub uległ uszkodzeniu to skutkiem tego u przyszłego potomka może wystąpić ujawnienie się jednej lub wielu chorób zwanychgenetycznymi lub dziedziczenia.
Dla potwierdzenia tego niebezpieczeństwa przytoczę kilka interesujących hodowcę przykładów defektów dziedziczenia, które znacznie obniżają sprawności lotową naszych gołębi.
Słabe, łamliwe stosiny, niska jakość piór pokrywowych, nieprawidłowo wykształcone lotki, słaby- wiotki ogon. W wielu przypadkach ukryta wada dziedziczna jako charakterystyka recesywna zostanie przekazana nowemu potomkowi F1 i często uwidoczni się u potomka drugiej generacji ( F2).
Choroby układu oddechowego np. „mykoplazmoza „ zalicza się do chorób, które ze względu na swą wielkość przechodzi drogą płciową przez jajko do młodego gołębią. Często tak zakażone młódki giną w drugim tygodniu swego życia.
Podobny mechanizm przekazu zakażenia nowego organizmu istnieje dla Sallmonelozy orazE-Coli.
Jakie mogą być konsekwencje wpływu defektów dziedziczenia na całą naszą hodowlę?
Niejednokrotnie hodowcy za namową kolegów lub w chwili nagłego olśnienia podejmują nierozważne decyzje wprowadzenia zbyt dużej ilości gołębi do swego stada lub rozpoczynają hodowlę opartą o metodę „ogiera” –super rozpłodowca”.Zazwyczaj powodowane jest to zamierzeniem, że działanie takie podniesienie im poziomu hodowli ,a jakie mogą być tego efekty?
Rozpatrzmy przykłady hodowcy, który corocznie do sezonu lotowego przygotowuje od 50 do 100 szt. gołębi oraz co roku pozostaje mu około 25 szt. gołębi młodych po lotach. W przypadku, kiedy wprowadzi do swego stada 2 samce, które mają ukrytą chorobę genetyczną lub wady genetyczne, to zaistnieje duże prawdopodobieństwo, że w ciągu 2 lat zostanie całkowicie zaburzona podstawa jego hodowli. W następstwie tego, potrzeba będzie około 3 do 4 lat bardzo systematycznej pracy opartej na ostrej selekcji nad odbudowaniem utraconej pozycji. Znam przypadki, że wielu hodowców po takiej decyzji nigdy jej nie odzyskało
Wielkim utrudnieniem w stosowaniu klasycznego, zgodnego z genetyką podejścia do wszystkich testów jest fakt, że obiektywny wynik można uzyskać tylko przy bazowaniu na dużych liczbowo populacjach oraz pod warunkiem, że hodowle prowadzone są w dużej czystości genetycznej. Istnieje bardzo mały błąd badań w testowaniu przy zastosowaniu go na masową skalę np. uszlachetnianie ziaren zbóż, uszlachetnianie ferm drobiarskich itp. Podejście takie kłuci się jednak z podstawami naszego hobby. Z zasady nie jest to celem naszego sportu i często jest sprzeczne z efektywnością lotową naszych gołębi. Z doświadczenia wiemy, że gołębie prowadzone w bliskim pokrewieństwie tracą wiele istotnych cech gołębi lotników.
Szczególnie bardzo ostrożnie powinniśmy podchodzić do nowo pozyskanego „ rozpłodowca”. Zanim podejmiemy decyzje o wprowadzeniu go do naszej hodowli, powinniśmy uzyskać informacje o linii gołębi, z której on pochodzi. Czy hodowla, z której on pochodzi jest stabilna?. Czy nasza hodowla po wprowadzeniu nowego Asa ma potencjalne szanse rozwoju?
Tylko przemyślane, strukturalne podejście eliminuje do minimów ryzyko
Dla oceny jego efektywności dziedziczenia lub wyznaczenia potencjalnych defektów często w praktyce z powodzeniem stosuje się kojarzenie testowe.
W przypadku kiedy oczekiwana przez hodowcę cecha jest dominująca i sprzężona z płcią np. jakość upierzenia to do testu należy wybrać samiczkę z wyraźnie negatywną, oczekiwaną do poprawy cechę dziedziczenia
Obrazowy schemat postępowania
Jeśli samiec posiada jakościowo dobre upierzenie i jest to cecha dominująca to przekaże ją z sukcesem na wszystkie samce z pierwszej generacji ( F1). U samiczek połowa z nich ujawni się z dotychczasową negatywną wadą dziedziczną. Test ten jest obiektywny przy większej ilości gołębi.
Jak wcześniej opisałem, geny recesywne ujawniają swoją obecność tylko w stanie homozygotycznym.
Dlatego najpewniejszą metodą sprawdzenia naszego potencjalnego rozpłodowca na nosicielstwo niepożądanej cechy jest połączenie go z własnymi córkami. Testowanie przebiega w dwóch etapach. Wynika z tego, że potencjalnie najkrótszy okres czasu na wynik testowania do 2 lata
.
Obrazowy sposób postępowania:
Schemat postępowaniaprzy ocenie możliwości dziedziczenia cech przez potencjalnąparę rozpłodową.
Zgodnie z omówioną wcześniej zasadą, że samica ze względu na swój jeden pusty chromosom Y ( X,Y), oddziaływuje inaczej na swego potomka. Może ona przekazywać chromosom X tylko na syna, nie na córkę :
Potencjalny As ( A) powinien być odpowiedni cechami dziedziczenia do ojca( FB ) samicy rozpłodowej B. Samica rozpłodowa (B) powinna być odpowiednia cechami dziedziczenia do matki (MA) naszego potencjalnego Asa .
Powinniśmy analizować rodowody, próbować uzyskać informacje o wszystkich pozytywnych i negatywnych cechach. Powinniśmy określić, w czym potencjalny rozpłodowiec wyraźnie różni się od naszych gołębi.
Sezon lotowy jest to okres kiedy rozważania nad własnymi problemami, wymiana myśli, modyfikacja misternie przygotowanych planów jak osiągnąć zwycięstwo w lotach bez przerwy zajmują prawdziwego hodowcę.
Ciągle powtarzane są pytania:
Co zrobić, jak postępować aby wygrać?, czy spróbować podpatrzyć sąsiada "mistrza"?, może mam nieodpowiednie gołębie?, a może istnieje jakiś "złoty środek", który pozwoli na osiągnięcie zamierzonego celu.
Wiele już opisano w fachowej literaturze na temat co decyduje o zdrowiu i potencjalnych możliwościach naszych gołębi. Tylko dla przypomnienia przytoczę kilka obszarów:
Gołębie - jakość materiału, poziom zdrowotny,
Gołębnik - funkcjonalność,
Karma, sposób karmienia, trawienie i wydolność energetyczna,
Hodowca - sposób postępowania w całym cyklu życia gołębi ( np. cykl pierzenia , termin łączenia w pary , ...).
Biorąc pod uwagę wymienione obszary oraz fakt , że organizm oraz psychika gołębi jest podatna na ingerencję hodowcy można pokusić się o wydanie opinii , że oprócz gołębi w głównej mierze to hodowca ma istotny wpływ na to co się dzieje w obrębie naszego gołębnika oraz na rezultaty na jakie można liczyć w czasie lotów.
Hodowla gołębi tak jak każdy inny proces posiada swoje charakterystyczne cechy , które można sprawdzać , nadzorować i sterować . Jednym i może najistotniejszym z nich są wyniki lotowe oraz pozycje naszych gołębi w końcowej rywalizacji.
Aby prawidłowo ocenić aktualny stan kondycji, przewidzieć ewentualne skutki wkładania naszych gołębi na loty pozwolę sobie przytoczyć listę potencjalnych wskaźników kondycji gołębi
Przedstawiony wykaz wskaźników kondycji gołębi oparto o publikacje w specjalistycznych miesięcznikach jak "Brieftaube", "De Duif", "Througbred Magazine", "Hodowca" oraz informacje uzyskane w czasie roboczych kontaktów z czołowymi hodowcami.
gołęb pocztowy
Na stronie internetowej www.dobrylot.pl możemy usystematyzować sobie wiadomości na temat samego gołębia pocztowego: „Gołąb pocztowy, zwany również listonoszem, posiada specyficzne właściwości psychiczne i fizyczne. Jego orientacja w przestrzeni umożliwia powrót do gołębnika z odległości dochodzących do 2000 km przy prędkości dochodzącej do 100km/h.(…) Ta rasa gołębi była wykorzystywana głównie do przekazywania informacji. Gołębie pocztowe zasłużyły się podczas drugiej wojny światowej, niektóre z nich zostały odznaczone wysokimi odznaczeniami bojowymi.chciałbym wyjaśnić wam moją fascynację tymi zwierzętami – Urzekła mnie inteligencja, wytrwałość i szybkość tych ptaków, natomiast samą pasją zaraziłem się od taty
___________________________________________________
Część 1. - "Lotowanie jest srebrem lecz hodowla złotem" - mówiąc prościej jest to budowanie przyszłości.
